Wat is straffen?
Ik denk dat elke manegeruiter ermee opgegroeid is: je neemt een zweepje mee naar je rijles. Maar wat betekent het eigenlijk als je je paard straft?
Het effect van straffen:
‘Corrigeer’ jij je paard met regelmaat? Even de teugel wat harder aannemen, een ‘tikje’ met de zweep of rukje wel eens aan het halster? Straffen heeft wellicht meer effect dan je denkt!
Straffen
Straffen is een onaangename maatregel die – wanneer effectief gebruikt – zowel huidig als toekomstig gedrag stopt.
1) Het heeft effect op het ongewenste gedrag:
Straffen werkt niet 100% van de tijd. Wanneer je alleen hoort wat je niet moet doen, is de kans groot dat het ongewenste gedrag wordt vervangen door ander ongewenst gedrag. En dit is niet alleen omdat de uitleg marginaal is door het dier straffen (dit mag niet vs dit mag wel!). Maar het kan ook zijn jouw dier zichzelf ‘misdraagt’ omdat hij bang is. En die emoties gaan niet weg door te trekken aan het halster. Grote kans dat het dier nog banger wordt en het gedrag zelfs verergert.
Daarnaast moet de straf erg genoeg zijn om effect te hebben. Stel, je paard ziet een heel lekker stukje gras, maar jij wilt doorwandelen. Wanneer je paard het gras in duikt, straf je door je stem te verheffen en aan het halster te trekken. Grote kans dat je dier besluit dat het gras MEER WAARD is dan dat de straf vervelend is. En dan kom je in een lastig parket, want tot hoe ver ben je bereid te gaan om te straffen? En wanneer is het te ver?
2) Het heeft effect op je paard:
3) Het heeft effect op de trainer:
Omgaan met ongewenst gedrag
Ik snap het. Je wilt veilig met je paard kunnen wandelen. Je wilt niet dat je paard over je heen loopt. En als hij in je arm bijt, mag je best even reageren. Maar straffen is niet de beste oplossing om met ongewenst gedrag om te gaan.
In plaats van te straffen kan je de omgeving van je dier zo inrichten dat ongewenst gedrag onwaarschijnlijk(er) wordt. En het dier voorbereiden op succes. En dat is eigenlijk helemaal niet zo moeilijk!
Voorbeeld 1: Je paard blijft maar schrapen
Je paard staat op de poetsplaats met zijn benen te schrapen. Het begon met voetjes geven terwijl je een snoepje gaf, maar nu gebeurd het vaker dan je leuk vindt. En hoewel het verleidelijk kan zijn om even aan zijn halster te trekken, je stem te verheffen of wellicht zelfs een tik te geven. Is het slimmer om je dier te leren wat het wel mag!
Beloon het dier voor elke miniseconde dat zijn voorbenen wel op de grond staan. Probeer nog niet te werken aan duratie, al duurt het minder dan een halve seconde, je beloond direct. Grote kans dat je paard binnen no-time trots met 4 benen op de grond staat. Hij begrijpt nu precies wat je bedoelt en heeft er zelfs plezier in!
Voorbeeld 2: Je paard trekt naar het verse gras
Een veelvoorkomend probleem wanneer we gaan wandelen met ons paard: gras! Het staat langs de weg en voor veel paarden is het onweerstaanbaar. Maar passeer je het gras zonder dat je paard er direct induikt?
Dit is een grotere uitdaging voor veel eigenaren, maar ook hier geld: “zet je paard op voor succes!”. Neem een mega lekkere beloning mee en laat je paard grazen, komt hij af en toe omhoog om te kauwen? Ideaal, dit is het moment dat je hem de hemel in prijst en een lekkere wortel/peer of appel geeft. Je paard leert nu dat wanneer hij stopt met grazen, dit iets heel lekkers oplevert en de kans is groter dat hij met regelmaat stopt. Dit wordt het moment dat je er een woord aan gaat verbinden en je paard op commando kan vragen te stoppen met grazen. Toch veel fijner dan al dat getrek!
Liefs,
Interessant leesvoer:
- Sammy Beau op Positief Paard: Laat je paard niet winnen
- Susan Friedman (vertaald in het NL): De feiten over het gebruik van straf
- Karolina Westlund, PHD: 20 problems with punishment in animal training
